گفت و گو با رئیس هیات مدیره انجمن حمایت از حیوانات

زندگی با انسان از همزیستی با حیوان خطرناك‌تر است

گفت‌وگوی «آسیا» با انجمن حمایت از حیوانات

فكر نمی‌كردیم انجمن حمایت از حیوانات وجود خارجی در داخل كشور داشته باشد. یعنی تا حالا پیش نیامده بود كه روی آن فكر كنیم.
شاید اولین واكنش شما هم پس از برخورد با نام این انجمن این بود كه از خودتان بپرسید: «پس چرا انجمن قرار است از آدم‌ها حمایت كند؟»
دكتر سید جاوید آل‌داود رییس هیات‌مدیره انجمن حمایت از حیوانات كه عضو هیات‌علمی دانشكده دامپزشكی دانشگاه تهران و متخصص بیماری‌های داخلی حیوانات كوچك(!) هم هست به همراه دكتر رضا جوالچی, دبیر انجمن و مدرس كامپیوتر و روزنامه‌نگار به عنوان میهمان روزنامه آسیا به این قبیل سوالات پاسخ دادند. شعار آنها این است كه: «ما از زبان كسانی حرف می‌زنیم كه قادر به حرف زدن نیستند.»
انجمن برای خودش سیاست هم دارد كه جوالچی آن را طراحی كرده. سایت iranspca.com در نگاه اول تاحدودی شعارزده و البته بامزه جلوه می‌كند اما از نظر گردانندگان انجمن كار آنها بسیار جدی است.

اسم انجمن خیلی بامزه است. قبول دارید؟‌
اما كار ما كاملاً جدی است.
تا حالا كسی با تمسخر با انجمن برخورد نكرده؟‌
اوایل چرا. تا حدی كه وقتی می‌خواستیم خرید كنیم, روی‌مان نمی‌شد در فاكتور از نام انجمن استفاده كنیم. با اسم دانشكده دامپزشكی خرید می‌كردیم.
این نوع برخورد هنوز هم هست؟‌
تقریباً نه. الان خیلی‌ها كار ما را جدی گرفته‌اند. نیروی انتظامی و دادگاه اگر به موردی در زمینه حیوانات برخورد كنند وحیوانی را بگیرند, موضوع را با ما درمیان می‌گذارند.
مگر حیوانات را هم بازداشت می‌كنند؟‌
اخیراً نیروی انتظامی سگی را به مدت یك ماه بازداشت كرد.
به چه جرمی؟‌حتماً به جرم دزدی!
صاحبان این سگ شرارت می‌كردند.
سگ را به شما تحویل دادند؟‌
بله, الان در اختیار ماست. این ماجرا بازتاب زیادی داشت. رییس كلانتری می‌گفت از سوییس و كشورهای مختلف با ما تماس گرفتند و اعتراض كردند. تا حالا سابقه نداشته, این همه آدم بازداشت كردیم, بازتاب نداشت.
قدرت اجرایی هم دارید؟‌
ماNGO هستیم. قدرت اجرایی نداریم. فقط می‌توانیم فرهنگ‌سازی كنیم. نمی‌توانیم نقش مانع را بازی كنیم.
چطوری فرهنگ‌سازی می‌كنید؟‌
از طریق چاپ بروشور, شركت در نمایشگاه‌ها, چاپ نشریه ...
كدام نشریه؟‌
مجله داخلی داریم. درخواست سراسری كردیم , اما هنوز مجوز نداده‌اند.
چرا؟ با حمایت از حیوانات مشكل دارند؟‌
می‌گویند توی صف دریافت مجوز قرار داریم.
به داوطلبان, حیوان هدیه می‌دهید؟‌
واگذاری حیوانات بدون صاحب, یكی از بخش‌های فعالیت‌های اجرایی ماست.
چه حیوانی بیشتر از همه طرفدار دارد؟‌
سگ‌های نژاد آپارتمانی. در مورد گربه متقاضی كم داریم.
در قبال تحویل جانور, پول می‌گیرید؟‌
خیر, رایگان است. اما در ازای آن تعهداتی مبنی بر نگهداری صحیح اخذ می‌كنیم.
كلینیك دارید؟‌
بعضی از اعضا هیات‌مدیره به‌طور رایگان اقدام به درمان حیوانات بدون صاحب می‌كنند.
بعد از درمان, حیوان را نگه می‌دارید؟‌
اگر قابلیت رهاسازی داشته باشد, آنها را رها می‌كنیم. مثل حیوانات حیات‌وحش.
درآمد كه ندارید؟‌
خیر, انجمن ما خیریه محسوب می‌شود. هیچ‌كس حقوق‌بگیر نیست.
از كجا پول درمی‌آورید؟‌
منبع مالی ما حق عضویتی است كه اعضا می‌پردازند. پارسال سالی 6 هزار تومان می‌گرفتیم, امسال 10 هزار تومان كه البته برای افراد زیر 18سال 50درصد تخفیف قایل می‌شویم.
چند نفر عضو دارید؟‌
حدود 3 هزار تا.
می‌شود سالی ...
... همه حق عضویت نمی‌دهند. شاید فقط 10درصد افراد حق عضویت خود را به موقع پرداخت می‌كنند. به هرحال نمی‌توانیم از كسی به زور پول بگیریم.

كسی هم هست كه دست و دلبازی ‌كند و مثلاً‌ یك میلیون پول بدهد؟‌
نه متاسفانه. مردم ازنظر اقتصادی آنقدرها مرفه نیستند.
این طور به نظر می‌آید كه اكثر اعضا باید مایه‌دار باشند.
شاید اگر می‌خواستند به این شكل هزینه كنند, مایه‌دار نمی‌شدند. خیلی‌ها هم هستند كه در قبال این حق عضویت ناچیز توقع دارند و مدام می‌پرسند:‌ «انجمن برای ما چه كاری انجام می‌دهد؟»
حتماً توقع دارند لپ‌تاپ قسطی بگیرند!
شاید.
از كی شروع كردید؟‌
اسفند 77 بود.
فكر تاسیس انجمن از كجا آمد؟‌
موسسان اولیه همگی دامپزشك بودند و طبیعتاً‌با مشكلات مربوطه آشنایی داشتند.
گفتید قدرت اجرایی ندارید. فكر می‌كنید در مواردی مثل طرح قتل‌عام گربه‌ها چه كاری از دست شما ساخته باشد؟‌
در مورد طرحی كه از آن یاد كردید باید به اطلاع‌تان برسانم كه ما موفق شدیم نگاه مسوولان را عوض كنیم. طرح ساماندهی گربه‌ها را پیشنهاد دادیم و گفتیم كه بیاییم به جای قتل عام از ازدیاد گربه‌ها جلوگیری كنیم.
حتماً گربه‌ها را عقیم كردید!‌
بله, در تمام دنیا همین كار را می‌كنند.
این كار از نظر انجمن اشكالی ندارد؟ بالاخره نقصی به حیوان وارد می‌شود.
از نظر ما كار بدی نیست. درعوض, از كشتار آنها جلوگیری می‌كنیم. از طرفی, احساس مادرانه به آن شكل در حیوانات وجود ندارد.
چطوری به این نتیجه رسیدید؟‌
در علم دامپزشكی ثابت شده. تازه, حیوانات وقتی عقیم می‌شوند, چاق‌تر هم می‌شوند!
یعنی الان گربه‌های كوچه و خیابان عقیم هستند؟‌
طرح هنوز آغاز نشده و در وزارت كشور در حال تصویب است. قرار است در 10 شهر بزرگ اجرا شود.
فكر می‌كنید این طرح جواب می‌دهد؟‌
تحقیقات ثابت كرده‌اند كه اگر یك جفت گربه عقیم شوند, در عرض 7 سال تعداد 480 هزار گربه كمتر وجود خواهد داشت.
یعنی سالی 70 هزار بار زایمان می‌كنند؟‌
در هر نوبت تا 9 نوزاد هم می‌توانند تولیدمثل كنند. این آمار به صورت تصاعدی حساب شده, یعنی بچه‌های بچه‌های آنها هم بچه‌دار می‌شوند و تا نسل‌های بعدی هم مورد محاسبه قرار می‌گیرند. مدت بارداری گربه‌ها دو ماه بیشتر نیست. بنابراین طبیعی است كه آمار بالا می‌رود.
با ‌آمدن دولت جدید ممكن است همان طرح قبلی جایگزین شود؟‌
شاید. البته در دولت قبلی هم پیشرفت كار چندان سریع نبود. سگ‌كشی از اول شهریور پارسال در 10 شهر ممنوع اعلام شد, اما هنوز هم می‌كشند.
حمایت شما هم تاثیری ندارد.
فقط جنبه‌حمایت نیست. ما نگران جنبه‌های بهداشتی و آلودگی‌های احتمالی هم هستیم. می‌دانید كه خون در سطح خیابان جاری می‌شود و ...
تا حالا برخوردی از سوی افراد مذهبی صورت گرفته؟‌
هیچ‌وقت. شاید با افرادی كه حیوان در سطح شهر حمل می‌كنند, برخورد شده باشد. ما مجوز قانونی داریم.
از كجا مجوز دارید؟‌
وزارت كشور, نیروی انتظامی, ثبت شركت‌ها و سازمان محیط‌زیست.
روی بازار خرید و فروش حیوانات در خیابان مولوی نظارت می‌كنید؟‌
همیشه نسبت به وجود این بازار اعتراض داشتیم. اما جمع‌آوری بازار حیوان فروش‌ها وظیفه نیروی انتظامی و محیط‌زیست است. ظاهراً یك باند مافیایی بزرگ پشت آن هست كه امكان برخورد را دشوار می‌كند.
یعنی نمی‌توانند برخورد كنند؟‌
هر وقت نیروی انتظامی وارد می‌شود, هیچ حیوانی در بازار وجود ندارد. بیشتر آنها در خانه‌ها و انبارهای اطراف نگهداری می‌شوند.
حیواناتی كه در مولوی خریداری می‌شوند چه بلایی سرشان می‌آید؟‌
بستگی به حیوانش دارد. سگ و گربه را در خانه نگهداری می‌كنند. اصولاً مركزی قانونی برای عرضه حیوانات وجود ندارد.
چرا؟ مجزو نمی‌دهند؟‌
فكر می‌كنم مشكلات قانونی وجود داشته باشد. مردم مجبورند به بازارهای غیرقانونی رو بیاورند. حتی باغ‌وحش‌ها هم جزو مشتریان هستند و همچنین واسطه‌های اعراب كه بیشتر به دنبال پرندگان شكاری وارد بازار می‌شوند.
مراكز دیگری هم هست؟‌
با این گستردگی , خیر. اما در اطراف تهران و در باغ‌وحش‌های كرج هم حیوان خرید و فروش می‌شود.
با آدم‌هایی كه عشق این كار را دارند و باصطلاح كلكسیونر هستند برخورد دارید؟‌
فكر نمی‌كنم. كلكسیونر به آن صورت وجود داشته باشد. اما هستند افرادی كه در یك آپارتمان تعداد زیادی حیوان جمع‌آوری كرده‌اند. مثل خانم مسنی كه از 80 گربه مراقبت می‌كند.
همسایه‌ها شاكی نمی‌شوند؟‌
اكثراً‌شكایت می‌كنند و گزارش آن به انجمن می‌رسد. اگر جنبه‌همسایه آزاری داشته باشد, كاری از دست ما ساخته نیست. اما معمولاً مشاوره حقوقی می‌دهیم.
حتماً پولی هم نمی‌گیرید! ظاهراً فقط برای رضای خدا كار می‌كنید!‌
بیشتر حالت سرگرمی دارد. بعضی‌ها ترجیح می‌دهند اوقات فراغت‌شان را صرف قدم زدن در خیابان كنند.
انگیزه شما پر شدن اوقات فراغت است؟‌
علاوه بر این به عنوان دامپزشك كارمان به حیوانات مربوط می‌شود.
خود شما هم حیوان دارید؟‌
از بچگی جوجه و گربه و سگ داشتم. اما الان خیر, چون در آپارتمان زندگی می‌كنم. امكان آن وجود ندارد.
كسی هم هست كه سنجاب نگهداری كند؟‌
انجمن این چیزها را ترویج نمی‌كند. سنجاب جزو حیات‌وحش محسوب می‌شود و ما با نگهداری آن مخالفیم.
درباره بیماری‌های كه می‌گویند از طریق همزیستی با حیوانات به آدم سرایت می‌كند بگویید.
اینها اكثراً خرافات است و پایه و اساس علمی ندارند. خطراتی كه از نظر بهداشتی ممكن است در همزیستی با یك انسان به وجود بیاید به مراتب بیشتر از زندگی در كنار حیوان است, البته به شرط آنكه واكسیناسیون و مراقبت‌های بهداشتی از حیوان صورت بگیرد.
یعنی زندگی یك مادر در كنار فرزند خطر بیشتری از همزیستی با سگ و گربه دارد؟‌
اگر انسان مریض شود, سرعت انتقال آن بالاتر است.
اگر یك روز متوجه شوید كه از گربه بیماری گرفته‌اید چه می‌كنید؟‌
سعی می‌كنم نگیرم.
اگر پیش بیاید چطور؟‌
پیش نمی‌آید.
می‌گویند ریزش موی گربه برای سلامتی زیان‌آور است.
مگر موی انسان زیان‌آور نیست؟‌موی انسان هم می‌ریزد. زیان آن در صورتی است كه آدم بنشیند و یك بشقاب مو را یكجا بخورد! ما به افراد سفارش می‌كنیم كه هر روز گربه خود را بورس بكشند.
پس مطالب علمی كه در روزنامه‌ها چاپ می‌شود.
خیلی‌ها مشكل ترجمه دارند یا غرض ورزی می‌كنند. به طور مثال در تلویزیون اعلام كردند بیشتر افرادی كه حیوان نگهدرای می‌كنند مشكل روانی دارند, در حالی كه برعكس است و معمولاً به افرادی كه از نظر عاطفی و روانی مشكل دارند توصیه می‌شود كه از حیوان مراقبت كنند یا یك بار خبری منتشر شد با این مضمون كه افرادی كه سگ دارند كور می‌شوند. شاید اصل خبر به این شكل بوده كه به كورها توصیه شده است از سگ‌ها كمك بگیرند!‌
حیوانات چند دسته‌اند؟ ‌مثلاً‌حیوان نجیب و بی‌شرف؟!
دسته‌بندی‌ها از نظر دامپزشكی و محیط‌زیست متفاوت است. اینكه می‌گویند حیوانی نجیب است یا گربه بی‌چشم و رو است, همه‌اش خرافات است. سگ و اسب از نظر هوش و غرایض به انسان نزدیك‌ترند و گربه دورتر است. شاید به همین دلیل چنین خرافاتی مشهور شده است.
حشرات جزو كدام دسته‌اند؟‌
در دامپزشكی فقط زنبور عسل مطرح است. حشرات به علم انگل‌شناسی مربوط می‌شوند و جزو زیرمجموعه ما نیستند. در هیچ جای دنیا هم این‌گونه نیست.
با انجمن‌های جهانی ارتباط دارید؟‌
ما از چند ماه قبل به عضویت رسمی جامعه جهانی حمایت از حیوانات درآمدیم. نماینده آنها برای بازدید به ایران آمد.
مولوی را هم دیدند؟
بله.
عكس‌العمل‌شان چه بود؟‌
نامه‌ای اعتراض‌آمیز برای وزارت كشور فرستادند به باغ‌وحش‌هم اعتراض داشتند.
یعنی مخالف باغ‌وحش هستند؟‌
خیر, از كم و كاستی‌ها گلایه داشتند, مثل غذای نامناسب و فضای ناكافی قفس‌ها.
در مدارس فعالیت ندارید؟‌
یكی از برنامه‌های ما آموزش به مهد كودك‌هاست. تاثیرگذاری روی ذهن بچه‌ها خیلی راحت‌تر است. ما برای آنها حیوانات را می‌بریم تا از نزدیك لمس كنند و ترس‌شان بریزد. شاید علت اصلی حیوان آزاری در جامعه ریشه در دوران كودكی و ترس یا خرافات داشته باشد.
با كشتن موش‌ها كه مشكل ندارید؟‌
به هر حال یك‌سری اقدامات به عنوان لازمه زندگی شهری مطرح است. از سویی, اگر بخواهیم با چیزی مخالفت كنیم راه‌حل آن را هم باید ارایه بدهیم. در مورد موش‌ها جایگزین نداریم.
بنابراین موش‌ها هم از زیرمجموع شما خارج می‌شوند.
مشكلات را خودمان ایجاد می‌كنیم. مثلاً اگر زباله‌ها را به طور صحیح جمع‌آوری كنیم و به مسایل بهداشتی توجه بیشتری نشان بدهیم, موش‌ها مشكل‌ساز نمی‌شوند.
گفتید حشرات در دسته‌بندی شما جای نمی‌گیرند. اگر یك سوسك مریض شود,‌حتماً با دمپایی می‌كوبید روی فرقش!
درمان حشرات فقط در مورد زنبور عسل كاربرد دارد كه به خاطر جنبه اقتصادی آن است.
مارمولك و سمندر چطور؟‌الان در دنیا مد شده از این نوع جانوران نگهداری می‌شود.
در ایران چنین موردی نداریم.
گربه‌های ایرانی ظاهراً در خارج خیلی طرفدار دارند.
اسم آنها فقط ایرانی است. چیزی كه به نام «پرشین‌كت» شهرت دارد, اصلیت‌شان ایرانی است و در خارج از كشور اصلاح نژادی شده‌اند. اینها را افرادی می‌گویند كه اطلاعاتی ندارند و فكر می‌كنند گربه‌های ایرانی همین خیابانی‌هاست در صورتی كه گربه‌های ما از نژاد مخلوط هستند.
پرشین‌كت چقدر قمیت دارد؟‌
فكر می‌كنم حدود 400 تا 500 هزار تومن. در مولوی هم هست, هر چقدر تیغ‌شان ببرد پول می‌گیرند.
در ایران قانونی درباره مجازات قاتلان حیوانات وجود دارد؟‌
اگر به عنوان صدمه زدن به اموال (حیوان) یك شخص باشد قابل مجازات است. اما در سایر موارد هیچ قانونی پیش‌بینی نشده است. خود ما پیش‌نویس طرحی را به مجلس ششم ارایه كردیم كه اصلاً در صحن مجلس مطرح نشد. توجیه آنها این بود كه ممكن است با مطرح شدن این طرح از سوی جناح‌های رقیب مورد تمسخر قرار بیگیرند!
و حرف آخر؟‌
در شرع هم نسبت به رفتار با حیوانات توصیه شده است. روایت می‌كنند كه پیامبر (ص) روزی گربه‌ای روی دامنش خوابیده بود برای آنكه گربه بیدار نشود آن قسمت را قیچی كردند. حتی راجع به سگ هم توصیه شده. ما در این رابطه جزوه‌ای را شامل احادیث مختلف و موثق تهیه و توزیع كردیم. فكر نمی‌كنیم نظر شرع راجع به حیوانات منفی باشد.